Trưng Triệu sưu tầm
KỸ NĂNG GIAO TIẾP WIDGET CHÂN TRÀ ĐÀM
TƯ DUY TÍCH CỰC LÀ GÌ ?
Chào các bạn,
Tư duy tích cực là gì? Tư duy tích cực khác với một vài loại tư duy khác
như thế nào? Tại sao ta lại cần tư duy tích cực?
“Tư duy” thường có nghĩa là suy nghĩ, và nói đến suy nghĩ là ta thường có
ấn tượng rằng đó là một hoạt động của não bộ một lúc nào đó. Thực ra, từ “tư
duy” ở đây rông rãi hơn, và có nghĩa là một thái độ sống, một cái nhìn về cuộc
đời và sự sống, tương tự như tư duy trong cụm từ “thay đổi tư duy.” Tư duy tích
cực chính là “sống tích cực” hay “thái độ tích cực.”
“Tích cực” có nghĩa là … không tiêu cực là:
(1) khi nhìn mọi sự, mọi vật, mọi vấn đề ta luôn luôn thấy cái hay, cái
đẹp, cái tốt;
(2) nếu thấy cái xấu ta có khả năng biến cái xấu thành cái tốt; và
(3) luôn luôn hướng đến hành động để làm mọi sự tốt hơn.
Ví dụ: (1) Bạn A. của mình thật năng động và có lòng tốt với mọi người, (2)
chỉ hơi keo kiệt một tí, nhưng như vậy thì, nếu bạn làm thủ quỹ cho nhóm mình,
chắc chắn là quỹ chẳng bao giờ thiếu hụt, và (3) cứ làm từ thiện hoài thì chắc
chắn là bạn sẽ từ từ biết cách “phung phí” tiền cho người nghèo khổ.
Đặc điểm của tư duy tích cực là:
(1) tập trung cái nhìn và tư tưởng vào cái tốt, nếu thấy cái xấu cũng phải
tìm cho ra cái tốt trong cái xấu để tập trung tư tưởng vào đó, và
(2) dùng cái tốt như là động lực thúc
đẩy mình sống và làm việc, đi đến mục đích cuối cùng là làm cho cuộc đời tốt
đẹp hơn. Cuộc đời đây là cuộc đời của chính mình, và là cuộc đời của thế giới
mình sống. Tức là, cái tốt vừa là động
lực thúc đẩy mình sống, vừa là mục
tiêu tối hậu của cuộc sống.
Thông thường người ta thường phân chia thế giới thành hai nhóm người—tích
cực và tiêu cực. Nhưng đó chỉ là cách nói tắt cho thuận tiện; thực ra ai cũng
vừa tích cực vừa tiêu cực, chỉ là khuynh hướng nào mạnh hơn mà thôi. Hơn nữa,
thông thường ta hay có thói quen tích cực hay tiêu cực tùy theo… trời mưa nắng
và tùy theo đối tượng suy tưởng là người yêu hay… ông hàng xóm khó chịu.
Ta thực tập tư duy tích cực để ta luôn luôn tích cực–những ngày nắng đẹp
cũng như những ngày ngập lụt, khi dạo phố với người yêu cũng như khi bị đụng
xe–đối với tất cả mọi người–bạn thân hay địch thủ, thánh nhân hay đồ tể.
Bay!
Và ta cần “thực tập” vì tâm tính không dễ gì thay đổi được. Tâm tính của
mỗi người là một bộ máy tâm sinh lý đặc biệt, cứ như thế mà vui buồn yêu ghét.
Không phải muốn đổi tâm tính là có thể làm xong trong một ngày, một tuần. Nếu
cơ thể cần được tập luyện mỗi ngày, khá lên mỗi ngày một tí, vài ba năm mới
được như vận động viên, thì tâm tính cũng thế, cũng phải được rèn luyện mỗi
ngày, không, mỗi phút giây ta sống. Và phải kiên nhẫn một thời gian thì mới có
được kết quả “trông thấy”.
Nhưng tại sao ta phải suy tư tích cực? Trời sinh sao để vậy không được sao?
Trước hết, tâm tính của ta không phải do trời sinh. Các yếu tố di truyền có
dự phần một tí, như là sinh ra thì có hai tay hai chân, nhưng có đai đen Judo
hay một cơ thể èo ọt bệnh hoạn là do ta. Trí lực và tâm lực cũng thế, trời sinh
ra có tâm trí, tích cực hay tiêu cực là do ta.
Và thực ra thì chẳng ai bắt ta phải tích cực hay tiêu cực cả, sống cách nào
là sở thích cá nhân và tự do lựa chọn của mỗi người. Nếu ta muốn làm thư sinh
trói gà không chặt, tối ngày thương mây khóc gió, như các nho sĩ trong Số Đỏ,
thì cũng được. Nhưng nếu ta muốn mạnh mẽ từ thể chất đến tinh thần, sống như
hải âu cưỡi gió trên những lọn sóng đại dương, thì ta phải tư duy tích cực. Chỉ
là vấn đề lựa chọn.
Một trong những câu hỏi ta hay gặp khi nói đến tư duy tích cực là: “Đôi khi
ta cũng cần phải phê phán chứ. Critial thinking cũng cần vậy.” Critical
thinking, tạm dịch là tư duy phê phán, là một phương thức suy nghĩ rất được chú
trọng ngày nay. Thực ra critical vừa có nghĩa là phê phán, vừa có nghĩa là
nghiêm trọng. Đây là cách suy nghĩ đặt trọng tâm vào nghi vấn—đánh dấu hỏi tất
cả các tiền đề, các kết luận, các dữ kiện, các phương pháp làm việc, trong một
vấn đề, cho đến khi ta thỏa mãn với độ chính xác của tất cả các điều này và đi
đến một kết luận chính xác. Và nếu nói đến nghi vấn và phê phán tức là nói đến
việc phải mang cái xấu (và cái tốt) ra mổ xẻ. Mà nói đến cái xấu là có người
nghĩ rằng như vậy có vẻ không tích cực.
Chúng ta sẽ nói
đến critical thinking chi tiết hơn trong một dịp khác. Tại đây chúng ta chỉ cần
nhắc rằng, critical thinking (tư duy phê phán) và positive thinking (tư duy
tích cực) đều cần thiết và có thể đi đôi với nhau. Positive thinking là một
thái độ sống, hơn là một phương thức suy nghĩ. Critical thinking là một phương
thức suy nghĩ. Ta có thể dùng critical thinking với một thái độ tích cực, hoặc
với một thái độ tiêu cực.
Ví dụ, đối diện
với các vấn đề giáo dục, ta có thể dùng critical thinking để mang ra một số các
vấn đề như chương trình học chưa khoa học và thực tiễn, phương pháp giảng dạy
còn từ chương, lương giáo viên còn thấp, học cụ còn thiếu thốn, v.v… Nếu là
người tiêu cực thì ta sẽ ngồi đó nhăn nhó phàn nàn: “Nhà nước ta tồi, dân ta
tồi. Chấm hết.” Nhưng nếu là người tích cực thì ta sẽ nhìn vào các yếu tố tích
cực như văn hóa Việt kính trọng thầy cô, kinh tế quốc gia phát triển khá trong
thập niên qua, một số các công ty viễn thông (Internet) là công ty nhà nước,
liên hệ quốc tế tốt, người Việt ở nước ngoài đông, để tính đến một kế hoạch vận
dụng tất cả sức mạnh nầy vào việc cải cách giáo dục.
Critical
thinking là một phương pháp phân tích để tìm hiểu một vấn đề thật kỹ. Positivie
thinking là một thái độ tích cực ta có trong khi làm công việc phân tích tìm
hiểu đó. Cả hai đi đôi với nhau rất tốt.
Tư duy tích cực là chủ động, dùng thái độ của mình để tạo ra thế giới của
mình. Thế giới của mình là cơ thể và đầu óc của mình, gia đình mình, bạn bè
mình, những công việc mình làm, những người mình giao tiếp hằng ngày. Mình chủ
động tích cực để biến thế giới đó và những người trong thế giới đó trở thành
vui vẻ hơn và tích cực hơn một tí. Thay vì cứ sống theo lối phản ứng—gặp người
vui thì vui, gặp người cau có thì cau có—tức là làm cho thế giới của mình chao
đảo từng phút từng giờ, thì mình chủ động giữ thế giới của mình an vui tích cực
luôn luôn. Điều này, trên phương diện triết lý, có thể gọi là duy tâm, tức là
dùng tâm thức của mình để quản lí mình và môi trường sống của mình đó, các bạn
a.
Chúc các bạn một ngày vui vẻ.
Mến,
Hoành
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire